جایگاه صبر در منظومۀ فکری نجم ‌دایه

Authors

  • عباسی, حبیب الله
  • پوراکبر کسمایی, صدیقه
Abstract:

چکیده: برای شناخت و فهم هر منظومۀ فکری گریزی از کشف دال­های مرکزی و دقیقه­های پیرامون آن نیست؛ زیرا دال­های مرکزی مثل ثوابت نجومی موجب انسجام و چفت­ و بست عناصر و اجزای مختلف آن می­شود. در جستار حاضر صبر را که از مضامین اصلی و پرتکرار زندگانی بشری و از دال­های مرکزی و پربسامد منظومه فکری نجم­دایه به­شمار می­رود در آثار مختلف او کاویدیم. برای تبیین این مهم با روش تحلیلی اسنادی و دو رویکرد  بینامتنی و قرائت متنی سعی کردیم ابتدا به تبارشناسی لغوی و اصطلاحی آن در فرهنگ­های لغت تک­زبانه و دوزبانه و عهدین و قرآن و حدیث بپردازیم تا نشان دهیم هر منظومۀ فکری پایه­های خود را بر پایه باورها و یافته­های پیش از خود بنا می­کند و در ائتلاف با فرهنگ­های پیش از خود تکوین می­یابد. در پایان به این نتیجه رسیدیم نجم­دایه که خود از محدثان مبرز زمان خویش بوده صبر را از مقامات رسول­الله(ص) دانسته­ است و از سه منظر صبر بر طاعت، صبر در معصیت و صبر در مصیبت بدان نگریسته و آن را ادامه زهدی دانسته که درنهایت منجر به رضای الهی می‌گردد. درنهایت به این نتیجه رسیدیم که نگرش دین­مدارانه صوفیانه نجم­دایه که نشان­گر بعد دانشمندی اوست با بهره­مندی از بینشمندی که زائیده استراتژی تأویل­گرایی وی است توانسته تفسیر و برداشت نوینی از این دال مرکزی گفتمان­های شریعتی و زهدی و طریقتی ارائه دهد و به تعبیری آن را از آن خود کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه فطرت در منظومۀ معرفتی حکیم شاه‌آبادی

چکیده:  آیت‌الله میرزا محمدعلی شاه‌آبادی از بنیان‌گذاران نظریه فطرت در قرن اخیر به‌شمار می­رود. رهیافت شاه­آبادی به نظریۀ فطرت، درون­دینی و احیانا آمیخته با رویکرد ذوقی و عرفانی است. درعین‌حال بیشتر نظریه­پردازی­های وی از پشتوانۀ فلسفی و عقلانی برخوردار است. اثبات اصول اساسی مذهب (اثبات واجب، نبوت و امامت عامه و معاد) براساس مقتضیات فطرت از طرق متعدد، استناد به مقتضیات فطرت در برخی مباحث فلسفی ...

full text

عرفان و تصوف در منظومۀ فکری علامه مجلسی

چکیده: عرفان اسلامی برخلاف دیگر شاخه­های علوم اسلامی، تنها درمیان قشر اندیشمند و عالم باقی نماند و با مخاطب قرار دادن عموم مردم، جریانی باعنوان تصوف را در جامعۀ اسلامی ایجاد کرد. بحث بر سر شرعی بودن یا نبودن عرفان اسلامی، عالمان متشرع را در دو گروه مخالفان و موافقان عرفان نظری قرار داد. در دورۀ صفوی اندیشه­های ضد تصوف در آثار عالمان متشرع و فقیهان، بیشتر نمایان می­شد که با انگیزه­های مذهبی و  ر...

full text

مشرب عرفانی نجم دایه و اصطلاحات و تعابیر عرفانی در نثر او

موضوع این پژوهش " بررسی اندیشه عرفانی نجم رازی" عارف قرن هفتم می باشد. از آنجایی که تصوف پس از او از شیوه های مختلف عرفانی او بهره جسته است تأثیر اندیشه این عارف بزرگ در برخی از آثار بعد از او قابل ملاحظه است. در این تحقیق سعی شده است با مراجعه به منابع مختلف و تحلیل آثار نجم رازی به بررسی اندیشه او پرداخته شود. این تألیف شامل دو بخش می باشد. بخش اول به بررسی جهان بینی نجم رازی در حول دو محور ح...

15 صفحه اول

جایگاه شک در تأسیس نظام فکری دکارت

"دکارت" به‌رغم اینکه در روزگار خود و حتی بعدها متهم به شکاکیت بود اصلاً شکاک نبود؛ بلکه او شک را همچون وسیله‌ای برای غایتی به‌کار می‌برد. او هرکجا از فلسفه و مابعدالطبیعة حقیقی سخن می‌گوید مخاطب را به پاکسازی ذهن از هرچه که می‌شود کمترین تردیدی در آن کرد، فرا می‌خواند. آنچه باید به‌ آن توجه داشته باشیم این است که شک ‌و شکاکیت تنها تا مرحله‌ای کارآیی دارد که ما به‌کمک آن به مبنای مستحکمی برسیم و ...

full text

جایگاه مطالعات اخلاقی در نظام مالکیت فکری

اخلاق در نظام مالکیت فکری در دو سطح، اثرگذار است. در سطح فلسفی و فراحقوقی که به توجیه اخلاقی مجموعه نظام مالکیت فکری پرداخته و به پاسخ این پرسش می‌پردازد که منشأ مشروعیت هر یک از نهادهای مالکیت فکری چیست؟ در این رابطه می‌توان بر اساس سه رویکررد اقتصادی، اقتصادی ـ اخلاقی و رویکرد اخلاقی، مسئله را تحلیل کرد. همچنین در سطح حقوقی و سیری در قوانین این حوزه مشخص می‌شود، اخلاق در مصادیق قابل حمایت نیز...

full text

جایگاه اخلاق در نظام فکری دکارت

چکیده ‌ دکارت در گفتار در روش آشکارا اعلام می‌دارد که فلسفه‌ای که او قصد پی‌افکندن آن را دارد ما را «ارباب و مالک طبیعت» می‌سازد، اما در انفعالات نفس بهر‌ه‌ی اصلی حکمت را در این می‌داند که به ما بیاموزد تا «ارباب انفعالات خویش» باشیم. آن‌چه از فلسفه‌ی دکارت می‌دانیم بیش‌تر مربوط است به سخن نخست او در گفتار در روش و پیامدهایی که بر اثر چنین نگاهی به فلسفه به‌بار آمده است. اما درباره‌ی جایگاه اخ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 0  issue 18

pages  2- 28

publication date 2018-10

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023